طبیعت از منظر نقاشان معاصر ایران(از سال1320تا امروز)

هم زمان با اندیشه تجدد خواهی در ایران، شاهد تغییر در فنون و عادات و نمودها و پدیده هایی هستیم که باعث دگرگونی های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در جامعه می گردد. نوگرایی و تغییر بدون آگاهی از عناصر تشکیل دهنده مدرنیته صورت می گیرد و به همین علت نتیجه آن تا به امروز تجددخواهی و توسعه ی اقتصادی و اجتماعی است. رویارویی بسیاری از کشورها با مدرنیته ی غربی باعث گردید تا به شکل های گوناگونی از جمله: پیروی، شیفتگی، سردرگمی، انکار، بیزاری یا آمیزه ای از اینها نسبت به تغییر سرنوشتشان واکنش نشان دهند. ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و سرنوشتش تقریباً از 150 سال گذشته با سرنوشت مدرنیته غرب برخورد کرده است. چنین واکنش هایی عناصر اصلی تاریخ ایران را تشکیل داده است و در زمان های مختلف برخی از این عناصر بر دیگری چیرگی یافته است. ایران در ابتدا شیفته این دگرگونی می گردد و شروع به تقلید می کند، ولی چیزی نمی گذرد که تقلید جای خود را به انتقاد می دهد و روشنفکران دولت ستیز زبان به انتقاد از تقلید می گشایند. با مراجعه به تاریخ سده گذشته ایران درمی یابیم نخستین روشنفکران اصلاح طلب، اواخر قرن نوزدهم، دست کم در رویکردهای نظری خود بر جنبه های دموکراتیک مدرنیته کم و بیش به یکسان تأکید داشتند، در حالی که با آغاز عصر پهلوی، جنبه های اثبات گرایانه و ابزاری تمدن مدرن مورد تأکید قرار می گیرد. نقاشی ایران نیز بی نصیب از این دگرگونی نبوده و سنت منظره پردازی در ایران هم زمان با تجددخواهی شکل می گیرد. هنرمند منظره پرداز ایرانی ابتدا شیفته عینیت گرایی نقاشان منظره پرداز اروپا قرار می گیرد و سپس تلاش در جهت تقلید از آن را دارد. چندی نمی گذرد که زبان به انتقاد می گشاید و پس از تجربه سبک ها و ساختارهای متفاوت نقاشی مدرنیسم اروپایی، در کمتر از دو سه دهه، به جستجوی هویت از دست رفته در نقاشی برمی آید. سوالات اصلی تحقیق: در طول تحقیق با سوالات متعددی روبرو خواهیم شد ولی مهمترین سوال ها این است که: - چگونه از سال 1320 تاکنون منظره پردازی ایران دچار تغییر و دگرگونی شده است. - تغییرات و تحولات اجتماعی ایران چگونه بر منظره پردازی ایران تاثیر گذار بوده است. - چه مسیری را منظره پردازی ایران از سال 1320 تاکنون طی نموده است. اهداف: هدف از این تحقیق، بررسی طبیعت از منظر نقاشان معاصر ایران از سال 1320 ش تاکنون می باشد. در این پژوهش ضمن دسته بندی انواع آن، علل شکل گیری شیوه های متعدد منظره پردازی، مورد بررسی قرار می گیرد. تاریخچه: بررسی ها نشان می دهد تاکنون هیچگونه تحقیق جامعی در این رابطه صورت نگرفته است و فقط تعدادی نقد و یادداشت بر آثار نقاشی چند تن از نقاشانی که طبیعت را موضوع کار خود قرار داده اند، در مجلات به چاپ رسیده که در طول تحقیق مورد بررسی قرار می گیرند. برای نمونه می توان به همایش «طبیعت در هنر شرق» اشاره نمود که به صورت مجموعه مقالات در سال 1384 به چاپ رسید. همچنین کتاب «منظره نگاری» نیز که به یاد استاد علی اکبر یاسمی توسط آقای احمد رضا دالوند به چاپ رسید از تنها منابع موجود تاکنون می باشد. در طول دو سه دهه اخیر، نقد و دیدگاه های گوناگونی در مجلات متعدد به چاپ رسیده که در این پژوهش مورد استفاده قرار می گیرند. ضرورت: با توجه به اینکه طبیعت از موضوعات مورد توجه نقاشان معاصر است و بسیاری از نقاشان در این مورد به خلق اثر پرداخته اند، همچنین در دانشکده های هنر، دانشجویان در طول تحصیل به نقاشی از طبیعت می پردازند و شناخت نسبت به تاریخچه، چیستی و چگونگی آن برای دانشجو و مدرس این واحد درسی ضروری می نماید، بی شک یافتن ریشه ها و علل شکل گیری این شاخه از نقاشی ضروریست. فرضیات: - منظره پردازی ایران از سال 1320 تاکنون، دچار تغییر و دگرگونی بوده است. - تغییر و تحولات اجتماعی ایران بر منظره پرداز ایران تأثیرگذار بوده است. - منظره پردازی ایران در طول سال های 1320 تاکنون مسیری را طی نموده که از تقلید تا انتقاد و ... را می توان در آن ذکر کرد. روش انجام تحقیق: این پژوهش با رویکردی تحلیلی، توصیفی، به بررسی آثار نقاشان ملهم از طبیعت در ایران می پردازد. شیوه جمع آوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و اسنادی است. ضمناً جمع آوری آثار نقاشان معاصر با موضوع طبیعت، و مصاحبه با افراد صاحب سبک و مطلع در این حوزه، بخش دیگری از روش تحقیق می باشد. در طول این تحقیق تعدادی از تصاویر آثار منظره به صورت عکسبرداری از منابع مکتوب، اینترنت، لوح فشرده جمع آوری می گردد و تعداد بسیاری نیز با مراجعه مستقیم به هنرمند و عکاسی از آثار نقاشان، انجام می گیرد. جنبه نوآوری: تاکنون هیچگونه تحقیقی در این مورد، در رابطه با نقاشان متأثر از طبیعت در ایران معاصر، صورت نگرفته است و همین، انگیزه اصلی برای پژوهش گردیده است. تنها منابع مرتبط با موضوع تحقیق، مقالاتی است که در مجلات و روزنامه ها به صورت نقد بر آثار تعدادی از نقاشان توسط منتقدین هنرهای تجسمی به چاپ رسیده است، که در طول تحقیق مورد بررسی قرار می گیرند.